Nội tiết tố được coi là “sứ giả” có tác động trực tiếp đến sức khỏe, vẻ đẹp, cân nặng và tâm trạng của cơ thể từ khi sinh ra cho đến khi mãn kinh. Trên suốt quá trình phát triển, nội tiết tố sẽ thay đổi để phù hợp với cơ thể. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, sự biến đổi này có thể gây ra tác động tiêu cực đối với chị em. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và cách khắc phục vấn đề thay đổi nội tiết tố ngay trong bài viết này nhé!
Thay đổi nội tiết tố là gì?
Nội tiết tố đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh hầu hết các chức năng chính của cơ thể, từ những nhu cầu đơn giản đến những quá trình phức tạp. Cơ thể nữ giới sản xuất nhiều loại nội tiết tố chính như Estrogen, Progesterone, LH, GnRH và FSH. Mỗi loại hormone này có nồng độ và tác động riêng, tương tác với nhau để duy trì sự cân bằng cơ thể, đồng thời đảm bảo sự phát triển tốt, chức năng sinh lý bình thường và trạng thái tâm trạng ổn định.
Thay đổi nội tiết tố là hiện tượng mà một hoặc nhiều hormone trong cơ thể trải qua sự biến đổi về mức độ, có thể là tăng hoặc giảm, gây ra sự mất cân bằng giữa các hormone. Đây là quá trình diễn ra suốt cuộc đời của phụ nữ và có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu từ bên trong cơ thể đến bên ngoài. Ngoài ra, thay đổi nội tiết tố cũng mang theo nguy cơ mắc phải nhiều bệnh lý nguy hiểm, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Những giai đoạn thay đổi hormone rõ rệt trong cuộc đời người phụ nữ
Thay đổi nội tiết tố thời kỳ ấu thơ diễn ra thế nào?
Tất cả các bé sơ sinh, bao gồm cả bé trai và bé gái, đều tiếp xúc với hoóc-môn thông qua sự truyền từ mẹ sang thai nhi trong giai đoạn cuối cùng của thai kỳ kéo dài trong vài tuần.
Hormone estrogen có khả năng làm cho vú của trẻ sơ sinh sưng phồng. Đối với những trẻ sơ sinh được tiếp tục bú sữa mẹ, có thể xảy ra tăng kích thước và thậm chí có thể có dịch tiết giống sữa từ núm vú của trẻ.
Trong quá trình thai kỳ và khi cho con bú, người mẹ truyền cho trẻ sơ sinh các hormone. Điều này có thể gây ra hiện tượng như mụn trứng cá hoặc vàng da ở da của trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, đây chỉ là một hiện tượng bình thường và không đồng nghĩa với các triệu chứng bất thường đối với sức khỏe của trẻ sơ sinh.
Thay đổi nội tiết tố nữ thời kỳ tuổi dậy thì diễn ra thế nào?
Các cô gái khi bước vào giai đoạn dậy thì (từ 8-13 tuổi) sẽ làm tăng hoạt động của tuyến yên, gây ra sự sản xuất và giải phóng hormone Luteinizing (LH) và hormone kích thích nang trứng (FSH) vào hệ tuần hoàn.
Những hormone này kích thích buồng trứng tiếp tục sản xuất hormone nữ là estrogen. Khi đó, cơ thể của cô gái sẽ phản ứng bằng cách giải phóng các hormone kích thích, gồm: tăng trưởng nhanh chóng về cơ thể, tăng cân nặng, sự phát triển của vùng ngực, sự mọc lông dưới cánh tay và các vùng khác, có thể bắt đầu kinh nguyệt.
Thời kỳ nguyệt san và sự thay đổi nội tiết tố
Khi bắt đầu bước vào tuổi dậy thì, các kích thích tố được giải phóng sẽ kích thích sự sản xuất hormone nữ estrogen trong cơ thể của các bạn gái. Estrogen sẽ tiếp tục xuất hiện và điều chỉnh quá trình trưởng thành của chị em.
Thường sau khoảng hai năm kể từ khi bắt đầu tuổi dậy thì, các bạn gái sẽ trải qua kinh nguyệt lần đầu. Chu kỳ kinh nguyệt hàng tháng của chị em tại thời điểm này được điều chỉnh bởi sự biến đổi của kích thích tố và thường kéo dài trong khoảng 28 ngày.
Trong nửa đầu của chu kỳ kinh nguyệt, mức hormone tăng cao dẫn đến sự rụng trứng, chuẩn bị cho cơ thể chu kỳ thụ tinh. Trường hợp không có thụ tinh xảy ra, mức hormone sẽ giảm, cho phép lớp tử cung bong tróc và được thải ra trong suốt khoảng thời gian hàng tháng. Điều này gọi là kinh nguyệt, kéo dài từ 3-5 ngày mỗi tháng.
Thời kỳ tuổi trưởng thành và sự thay đổi nội tiết tố
Các kích thích tố như LH, FSH, hormone estrogen và progesterone đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của phụ nữ. Chúng giúp điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt và xác định thời điểm rụng trứng diễn ra.
Trong cơ thể phụ nữ, các buồng trứng sản xuất một lượng nhỏ hormone nam testosterone để phát triển cơ bắp và xương. Trái lại, các kích thích tố nữ có trách nhiệm xây dựng mỡ và phân phối nó trên khắp cơ thể, như hông, mông, ngực và đùi. Điều này làm cho các chị em trở nên quyến rũ hơn vì hình dáng cơ thể được tạo nên với những đường cong tuyệt đẹp.
Thời kỳ mang thai
Trong giai đoạn rụng trứng, mức độ kích thích tố nữ thường tăng lên. Nếu trứng không được thụ tinh, nguyệt san hàng tháng sẽ xuất hiện. Ngược lại, nếu trứng được thụ tinh, mức độ hormone estrogen và progesterone tăng lên để chuẩn bị cho việc cấy tử cung. Lúc đó, hormone Chorionic gonadotrophin (HCG) mới được hình thành và sản xuất.
Các hormone này có tác dụng tăng độ dày của nội mạc tử cung, kích thích sự sản xuất sữa mẹ và tăng lưu lượng máu trong cơ thể. Điều này giúp chị em có thể mang bầu một cách an toàn và sinh con khỏe mạnh.
Thời kỳ tiền mãn kinh
Sự giảm dần các cấp độ của hormone nữ estrogen và progesterone xảy ra khi nguồn cung cấp trứng từ buồng trứng dần kiệt quệ. Điều này đánh dấu giai đoạn đầu của thời kỳ mãn kinh mà các chị em phải trải qua.
Thời kỳ tiền mãn kinh gây khó chịu cho các chị em vì bị ảnh hưởng bởi nhiều loại hormone và tác dụng phụ của chúng. Trong giai đoạn này, các chị em phải đối mặt với nhiều triệu chứng không dễ chịu như đổ mồ hôi ban đêm, biến đổi nhiệt độ cơ thể và tâm trạng không ổn định, khô âm đạo, và kinh nguyệt không đều…
Triệu chứng tiền mãn kinh có ảnh hưởng khác nhau đối với từng phụ nữ và thời gian kéo dài của nó có thể từ vài tháng đến vài năm.
Thời kỳ mãn kinh
Trong giai đoạn này, trữ lượng trứng trong cơ thể phụ nữ đã cạn kiệt hoàn toàn, kinh nguyệt hàng tháng dừng hoàn toàn và khả năng thụ tinh khi quan hệ tình dục cũng không còn tồn tại. Khoảng thời gian này thường được gọi là thời kỳ mãn kinh và thường xảy ra khi phụ nữ đạt độ tuổi ngũ tuần.
Sau khi mãn kinh, mức hormone estrogen giảm xuống chỉ còn khoảng 10% so với mức hormone estrogen trong thời kỳ tiền mãn kinh. Sự giảm sút nghiêm trọng này có thể gây ra các triệu chứng như đổ mồ hôi đêm, cảm giác nóng trong người, khô âm đạo và đồng thời là nguyên nhân dễ dẫn đến các bệnh loãng xương, bệnh tim mạch, và ung thư vú..
Nguyên nhân gây thay đổi nội tiết tố nữ
Thói quen ăn uống không lành mạnh
Nội tiết tố Estrogen tăng lên bất thường do chị em áp dụng những thói quen ăn uống không lành mạnh, như tiêu thụ quá nhiều đồ ăn nhanh như đồ hộp, đồ đông lạnh và các sản phẩm thực phẩm đóng gói sẵn. Ngoài ra, việc ăn kiêng vượt quá mức không khoa học cũng có thể gây suy giảm Hormone trong cơ thể.
Bị căng thẳng kéo dài
Tinh thần không thoải mái và stress có thể gây rối loạn nội tiết tố, và trong một số trường hợp, chúng có thể gây ra các bệnh lý nghiêm trọng như rối loạn buồng trứng, tuyến yên và trục não bộ, dẫn đến sự thay đổi trong cân bằng nội tiết tố.
Quá lạm dụng thuốc tránh thai
Thuốc tránh thai chứa một lượng hormone nhất định, giúp ngăn chặn quá trình rụng trứng và ngăn cản sự thụ tinh xảy ra. Những biến đổi hormone này sẽ gây ra thay đổi trong nội tiết tố nữ.
Tác hại của mỹ phẩm và thực phẩm chức năng đối với nội tiết tố
Theo các chuyên gia, một số mỹ phẩm chứa các chất độc hại như phthalates, parabens, hoá chất có đuôi anime, có đuôi phenol,… cùng với một số thực phẩm chức năng chưa được kiểm định nguồn gốc xuất xứ có thể gây ra sự thay đổi nội tiết tố ở phụ nữ.
Những biểu hiện của thay đổi nội tiết tố nữ là gì?
Chu kỳ kinh nguyệt bất thường
Kinh nguyệt không đều có nhiều nguyên nhân, tuy nhiên nguyên nhân phổ biến nhất là do sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể. Trường hợp này thường xảy ra khi tuổi dậy thì, độ tuổi tiền mãn kinh và đôi khi cũng xảy ra ở phụ nữ ở các độ tuổi khác.
Thường thì vòng kinh kéo dài từ 22-35 ngày, phổ biến nhất là từ 29-33 ngày và thời gian kinh nguyệt kéo dài từ 3-7 ngày. Khi chu kỳ kinh nguyệt đột ngột kéo dài (rong kinh) hoặc ngắn hơn (thiểu kinh, tắc kinh), có khả năng cao là do sự thay đổi nội tiết tố nữ.
Đối với phụ nữ, những thay đổi nội tiết tố nữ thể hiện rõ nhất qua chu kỳ kinh nguyệt. Nếu không có biện pháp cân bằng, điều này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh lý và khả năng làm mẹ sau này.
Xuất hiện mụn trên da nhiều hơn
Mụn trứng cá là một trong những biểu hiện rõ ràng của sự thay đổi nội tiết, đặc biệt là trong giai đoạn dậy thì.
Xuất hiện tình trạng đau đầu không rõ nguyên nhân
Căng thẳng hoặc mệt mỏi thường gây đau đầu cho phụ nữ, và nguyên nhân chủ yếu là do lượng hormone estrogen trong cơ thể quá thấp. Nếu tình trạng này xảy ra thường xuyên, đó là biểu hiện của sự thay đổi nội tiết tố nữ.
Mất ngủ thường xuyên
Khi gặp vấn đề về mất ngủ, nồng độ hormone progesterone trong cơ thể giảm đi đáng kể. Hormone này có tác dụng giúp bạn cảm thấy thoải mái, bình tĩnh và duy trì giấc ngủ ổn định, đồng thời gây ra sự thay đổi nội tiết tố.
Cơ thể tiết ra mồ hôi nhiều hơn do ảnh hưởng nội tiết
Dấu hiệu này thường xuất hiện phổ biến ở phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh. Sự tăng tiết mồ hôi hơn bình thường là biểu hiện của cơ thể đang trải qua sự mất cân bằng trong việc điều chỉnh nhiệt độ do hormone. Khi cơ thể tiết ra nhiều mồ hôi, điều này cho thấy sự thay đổi trong nội tiết tố nữ.
Cảm thấy mệt mỏi
Bạn luôn trải qua trạng thái mệt mỏi, thiếu năng lượng và không có động lực để làm bất cứ điều gì, đây chính là biểu hiện của sự mất cân bằng nội tiết tố và thay đổi nội tiết tố nữ. Đừng bỏ qua dấu hiệu này, chị em nhé.
Cân nặng có sự thay đổi
Sự thay đổi nội tiết tố dễ dẫn đến tăng cân đối với phụ nữ, do sự thiếu hoặc dư thừa của một số hormone làm cho cơ thể tích trữ mỡ và gây biến đổi cân nặng.
Khả năng tập trung kém
Sự biến đổi nội tiết tố nữ gây ra tình trạng lơ đễnh, khó tập trung, và khó nhớ do mức độ hormone estrogen và cortisol giảm thấp.
Khô âm đạo
Việc khô âm đạo xảy ra khi lượng estrogen trong cơ thể giảm sút, và đây là hiện tượng thường gặp ở phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh. Ngoài ra, những trường hợp bị suy buồng trứng sớm hoặc sử dụng thuốc tránh thai quá mức, cũng như sử dụng thuốc trị trầm cảm, đều có thể đối mặt với vấn đề này.
Việc giảm lượng estrogen gây ra sự mỏng hơn của thành âm đạo, làm giảm tiết dịch bôi trơn trong âm đạo. Điều này dẫn đến nhiều khó khăn trong quan hệ tình dục và gây khó khăn cho phụ nữ trong việc đạt khoái cảm. Thêm vào đó, thường xảy ra cảm giác đau rát trong quan hệ tình dục.
Giảm ham muốn tình dục
Phụ nữ khó đạt cực khoái hơn nam giới, đó là điều cơ bản. Đặc biệt, khi nồng độ estrogen và progesterone trong cơ thể thấp hơn bình thường, khả năng tình dục của phụ nữ càng suy giảm. Trạng thái này là kết quả của sự thay đổi nội tiết tố nữ, làm cho người phụ nữ mất đi ham muốn tình dục. Biểu hiện rõ nhất của thay đổi nội tiết tố là sự gián đoạn và nhàm chán trong cuộc sống tình dục.
Tóc thưa, dễ gãy rụng
Tóc rụng, khô xơ, và chẻ ngọn là những vấn đề phổ biến mà chúng ta thường cho là do không chăm sóc tóc đúng cách. Tuy nhiên, nguyên nhân sâu xa hơn là do sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể. Khi phụ nữ sử dụng quá nhiều hóa chất cho tóc, không có chế độ ăn uống đủ dưỡng chất hoặc chịu căng thẳng, tất cả những yếu tố này đều có thể gây mất cân bằng hormone và ảnh hưởng đến từng nang tóc.
Xương yếu
Estrogen đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng cấu trúc và mật độ xương mạnh mẽ của phụ nữ. Khi thiếu hụt estrogen trong giai đoạn tiền mãn kinh hoặc mãn kinh, nguy cơ loãng xương tăng lên, gây yếu đồng thời cấu trúc xương, giảm trọng lượng xương và làm xương trở nên dễ gãy.
Làm sao để khắc phục nhanh nhất tình trạng thay đổi nội tiết tố nữ?
- Hãy thay đổi thói quen sinh hoạt và cải thiện chế độ ăn uống của bạn để tăng cường sức khỏe.
- Để đảm bảo cơ thể luôn khỏe mạnh, tránh căng thẳng kéo dài và đảm bảo ngủ đủ giấc.
- Hãy lên kế hoạch để đi ngủ sớm trước 10 giờ đêm và đảm bảo bạn có đủ giấc ngủ.
- Hãy tập thể dục thường xuyên để nâng cao năng lượng của bạn.
- Hạn chế sử dụng thuốc tránh thai và cân nhắc các phương pháp tránh thai khác.
- Hãy thiết lập cho mình một chế độ ăn uống lành mạnh, giảm thiểu tiêu thụ đồ ăn nhanh và ưa thích các thực phẩm có lợi cho sức khỏe.
Thay đổi nội tiết tố nữ là một quá trình tự nhiên diễn ra trong cơ thể phụ nữ, nhưng cũng có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe và tác động đến cuộc sống hàng ngày. Hiểu rõ về các biểu hiện và tác động của thay đổi nội tiết tố là quan trọng để phụ nữ có thể tự chăm sóc và điều chỉnh sức khỏe của mình. Chúng ta cần lưu ý đến chế độ ăn uống lành mạnh, thể dục đều đặn và giấc ngủ đủ để duy trì cân bằng nội tiết tố.
Đồng thời, việc tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia y tế và áp dụng các biện pháp tự nhiên có thể giúp giảm thiểu tác động của thay đổi nội tiết tố đối với sức khỏe và chất lượng cuộc sống của phụ nữ.
